Akromegalia - przyczyny, objawy i leczenie

Akromegalia jest bardzo rzadką i trudną do rozpoznania chorobą o podłożu hormonalnym. Pojawia się u osób dorosłych i wywołuje szereg zmian w organizmie, m.in. powiększone stopy i dłonie, rozrost żuchwy, problemy z układem krążenia. Poznaj przyczyny rozwoju akromegalii, charakterystyczne objawy choroby oraz metody jej leczenia.

 

Akromegalia - przyczyny

Akromegalia rozwija się u dorosłych osób, z rozwiniętym i w pełni wykształconym układem kostnym. Diagnozuje się ją u ok. 5 osób na milion, trudno ją prawidłowo rozpoznać, lecz szybko wdrożone leczenie może przynieść ulgę pacjentom i poprawić stan ich zdrowia. 

Akromegalia pojawia się, gdy przysadka mózgowa produkuje zbyt duże ilości hormonu wzrostu (GH). Taka sytuacja spowodowana jest zwykle obecnością gruczolaka, czyli guza przysadki mózgowej.

Gdy dorosły organizm narażony jest na długotrwałe i wysokie stężenia hormonu wzrostu, dochodzi do nieprawidłowego rozrostu kości, tkanek miękkich oraz narządów wewnętrznych.

 

Jakie są objawy akromegalii?

Akromegalia rozwija się powoli, a jej objawy przez wiele lat mogą być mylące i nie kojarzyć się konkretnie z tym schorzeniem. Zdarza się, że pacjenci diagnozowani są dopiero po 40. lub 50. roku życia, gdy efekty wywołane akromegalią są wyraźne, a inne problemy zdrowotne zostały wykluczone.

Najbardziej charakterystyczne objawy akromegalii to:

• powiększenie dłoni i stóp,
• pogrubienie rysów twarzy - głównie żuchwy, nosa i łuków brwiowych, które stają się mocniej zarysowane,
• powiększenie języka oraz przestrzeni między zębami,
• bóle stawów oraz ograniczenie ich ruchomości,
• zwiększone ryzyko złamań kości,
• zwiększona potliwość ciała,
• bóle głowy o różnym stopniu nasilenia,
• zaburzenia widzenia lub częściowa utrata pola widzenia spowodowane uciskiem guza przysadki na nerw wzrokowy,
• ogólne zmęczenie i osłabienie organizmu,
• u kobiet obserwuje się zaburzenia miesiączkowania, u mężczyzn impotencję i zmniejszone libido,
• zaburzenia związane z funkcjonowaniem tarczycy, nadnerczy oraz jąder lub jajników,
• przerost narządów wewnętrznych, np. serca i wątroby,
• rozwój insulinooporności lub cukrzycy.

Przedstawione wyżej objawy akromegalii mogą rozwijać się latami, nie wszystkie symptomy choroby pojawiają się w tym samym czasie.

 

Jak zdiagnozować akromegalię?

Przy podejrzeniu akromegalii, warto omówić z endokrynologiem odpowiednie metody diagnostyczne, które potwierdzą lub wykluczą obecność choroby.

Akromegalię rozpoznaje się na podstawie wyników badan laboratoryjnych, np. stężenia hormonu wzrostu i IGF-1 (insulinopodobny czynnik wzrostu) we krwi pacjenta, oraz badań obrazowych, jak tomografia komputerowa głowy lub rezonans magnetyczny głowy. Ostatnie badanie jest najbardziej precyzyjne w diagnostyce guzów przysadki mózgowej, umożliwia lekarzowi ocenę wielkości oraz umiejscowienia guza.

Endokrynolog może skierować pacjenta na dodatkowe badania, np. okulistyczne i kardiologiczne, by sprawdzić, czy podwyższone stężenie hormonu wzrostu nie wywołało innych komplikacji w funkcjonowaniu organizmu.

 

Jak leczy się akromegalię?

Głównym celem leczenia jest zmniejszenie stężenia hormonu wzrostu we krwi pacjenta oraz zniwelowanie objawów akromegalii. Najczęściej lekarz kieruje pacjenta na leczenie chirurgiczne, by usunąć guza przysadki. W przypadku małych gruczolaków rozwiązanie bywa wystarczające, lecz guzy o dużej wielkości (tzw. makrogruczolaki) mogą wymagać także leczenia farmakologicznego po przeprowadzonej operacji lub zastosowania radioterapii.

 

Podsumowanie

Akromegalię wywołuje wysokie stężenie hormonu wzrostu, które najczęściej spowodowane jest guzem przysadki mózgowej. Diagnostyką i leczeniem schorzenia zajmuje się endokrynolog, a główne badania niezbędne do rozpoznania akromegalii to m.in. ocena stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu we krwi pacjenta oraz rezonans magnetyczny. Chorobę można wyleczyć operacyjnie i/lub z pomocą środków farmakologicznych, które obniżają poziom hormonu wzrostu. 

Nie warto zwlekać z wizytą u lekarza, zwłaszcza gdy zauważysz u siebie niepokojące objawy świadczące o rozwoju akromegalii. Wczesne rozpoznanie choroby to szansa na skuteczne leczenie i powrót do zdrowia.