Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Każdego roku u około 18 000 Polek diagnozowany jest nowotwór piersi. Wczesne wykrycie zmiany w piersi daje szansę na całkowite wyleczenie.
Zadaliśmy kilka pytań lekarzowi ginekologowi, aby lepiej naświetlić temat profilaktyki raka piersi.
Na nasze pytania odpowiedziała Ginekolog lek. Ewa Legutowska
Obudźmy w sobie czujność onkologiczną.
Często w obliczu informacji o chorobie, mamy tendencję do przekazywania pałeczki specjalistom. Powierzamy im całkowicie swoje ciało, licząc, że odtąd to lekarze są odpowiedzialni za przebieg leczenia. Tak jakbyśmy cedowali im odpowiedzialność za to, co dzieje się w naszym organizmie, jakie zachodzą w nim procesy. A przecież nowotwór jest częścią nas samych, niechcianą rzecz jasna, wywołującą lęk, ale jednak rozwijający się w naszym ciele, a nie gdzieś poza. Chociażby próba akceptacji tego faktu jest już pierwszym krokiem do zrozumienia całej sytuacji.
Jesteśmy odpowiedzialni za nasze ciało. Gdy samochód lub pralka szwankuje, trafia do warsztatu. By auto sprawnie działało, regularnie robimy przeglądy. Dlaczego więc tak trudno nam zadbać o nas samych? Strach przed chorobą, złymi wynikami badań, konfrontacją z rzeczywistością.
Polki wyróżniają się świetną organizacją, sprytem, zaradnością i hartem ducha. Gdyby ta energia została skierowana na nie same, skorzystalibyśmy wszyscy. Ona sama, ale też dzieci które wychowuje, lub które dopiero mają przyjść na świat, partner, rodzice.
Czy istnieje grupa o podwyższonym ryzyku?
Ryzyko zachorowania wśród kobiet wzrasta wraz z wiekiem. Większość zachorowań występuje po 50 roku życia.
Jeżeli jesteś w grupie o podwyższonym ryzyku, obudź w sobie czujność onkologiczną:
Podwyższone ryzyko TO:
- płeć żeńska
- starszy wiek
- predyspozycje rodzinne
- pierwsza miesiączka we wczesnym wieku (przed 12 r. ż)
- późny pierwszy poród
- menopauza w późnym wieku (po 55 r. ż)
- długotrwała hormonalna terapia zastępcza
- mutacja genów BRCA1 i BRCA2
- nadwaga i otyłość
Jeżeli należymy do tej grupy, naszym zadaniem, wręcz obowiązkiem wobec nas samych i bliskich jest profilaktyka.
Czy młode kobiety mogą nie martwić się zachorowaniem?
Na raka piersi nie ma wieku! Jest to choroba przede wszystkim cywilizacyjna. W dużej mierze odpowiedzialne jest środowisko w którym żyjemy, które sami zresztą stworzyliśmy. Ryzyko wystąpienia raka piersi jest wyższe u kobiet, które nie uprawiają regularnie sportu, spożywają wysokokaloryczne i tłuste posiłki.
U około 0.5-1% kobiet w Polsce stwierdza się mutację genu BRCA1 i BRCA2, która dramatycznie zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu złośliwego piersi i/lub jajnika. Kobiety, u których w rodzinie występuje rak piersi czy jajnika powinny wykonać badanie genetyczne na obecność mutacji BRCA. Wynik badania pozwala zakwalifikować kobietę do odpowiedniej dalszej diagnostyki i obserwacji.
Czy można zapobiec zachorowaniu?
- samodzielnym kontrolowaniu piersi
- kontrolowaniu piersi u ginekologa
- wykonaniu USG
- wykonaniu mammografii oraz rezonansu magnetycznego
Kontrolowanie piersi w domu, by było skuteczne, musi odbywać się regularnie, co miesiąc. Profilaktyczne USG powinno być wykonywane raz do roku. Jest to badanie bezbolesne i całkowicie bezpieczne, mogą je wykonywać także ciężarne i matki karmiące piersią. Jeżeli nie jest się w grupie podwyższonego ryzyka, pierwszą mammografię zaleca się wykonywać po 40 roku życia. Krajowy program profilaktyki raka piersi adresowany jest do kobiet w wieku 50-69 lat. Każda z Polek zachęcana jest do wykonania bezpłatnej mammografii, co dwa lata. Mammografia daje nawet 89 % pewności wykrycia nowotworu.
Na czym polega samobadanie?
Samobadanie piersi powinno być dla każdej kobiety nawykiem, jakby częścią higieny osobistej. Powinny systematycznie praktykować je kobiety już od 20 roku życia.
Samobadanie piersi polega na „nauczeniu się”, zapoznaniu się ze strukturą biustu. Pierwsze samobadanie najlepiej wykonać po wizycie kontrolnej u ginekologa, kiedy to specjalista potwierdzi, że piersi są zdrowe. Ich wygląd oraz budowa wewnętrzna na tym etapie będzie punktem wyjścia, stanem z którym będziemy porównywały piersi w kolejnych miesiącach. Wszelkie odejścia od normy, np. zgrubienia, należy bezzwłocznie zasygnalizować specjaliście. U kobiet miesiączkujących idealnym momentem jest 2-3 dzień po miesiączce, piersi są wtedy miękkie i nie bolą.
Specjaliści przygotowali filmy instruktarzowe prawidłowo przeprowadzonego samobadania piersi. Są one dostępne w Internecie.
Czy nowotwór piersi jest bolesny, czy daje objawy?
We wczesnym stadium może nie dawać żadnych objawów. Dlatego regularne samobadanie i kontrola pozwalają na wykrycie guza we wczesnym etapie. Palcami jesteśmy w stanie namierzyć zmianę wielkości ok. 1 cm. Guz wykryty we wczesnym stadium daje szanse na całkowite wyleczenie.
Alarmujące będą objawy to:
- zmiany w wielkości lub kształcie piersi
- zmiana wyglądu skóry piersi i brodawki
- ból piersi
- krwawienie lub wydzielina z sutka
- guzki nieznikające podczas cyklu miesiączkowego
- powiększenie, ból, obrzęk węzłów chłonnych w dole pachowym
- obrzęk ramienia
Wyrok czy choroba przewlekła?
Na całym świecie namawia się kobiety do czynnego udziału w programach badań przesiewowych. Wcześnie wykryty daje szansę całkowitego powrotu do zdrowia, bezproblemowego zajścia w ciążę.
Pomimo licznych kampanii informacyjnych i wysiłków czynionych przez organizacje propagujące profilaktykę raka piersi, wciąż za mało Polek się bada.
Zbyt często decyzja o badaniu odkładana jest na później. Diagnoza przyjmowana jest jak wyrok. Takie podejście ukształtowały poprzednie pokolenia. Nowotwory różnego typu nierozpoznawane, zbierały straszne żniwo, a medycyna dopiero odkrywała metody radzenia sobie z nimi. Na szczęście, jak wszyscy to zauważamy, postęp naukowy i techniczny jest niewiarygodny.
Ale tu spotykamy się z problemem - z jednej strony możliwości jakie daje nowoczesna medycyna są coraz większe, ale z drugiej strony zachorowalność także jest coraz większa.
Czy istnieje specjalistyczna dieta antyrakowa?
Wszyscy słyszeliśmy powiedzenie „Jesteś tym, co jesz”. Ale wciąż niewielu z nas o tym pamięta robiąc zakupy i kładąc jedzenie na talerzu. Produkty przetworzone upowszechniły się zaledwie kilkanaście lat temu. Społeczeństwo jest już częściowo uwrażliwione na ukrytą w nich sól, cukier i nasycone tłuszcze. Najnowsze badania pokazują, że kolejnym zagrożeniem są zawarte w przetworzonej żywności fosforany.
Badania prowadzone w wielu krajach dowiodły, że prawidłowa, zbilansowana dieta, ruch i utrzymywanie przez całe życie prawidłowej masy ciała zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piersi.
Wieloletnie obserwacje potwierdzają, to co odczuwa każdy z nas. Fundamentem dobrego samopoczucia i dobrej diety są produkty świeże i nieprzetworzone, pochodzenia roślinnego. Niech warzywa, owoce, zboża, nasiona roślin strączkowych, ziarna i orzechy stanowią 2/3 naszych posiłków. Zaleca się dzienne spożycie 400-600 g nisko-skrobiowych, różnokolorowych warzyw i owoców, z czego połowa w postaci surowej. Pozostałe 1/3 lub mniej można uzupełnić rybami morskimi, chudym mięsem, jajami, przetworami mlecznymi.
Czy duża masa ciała zwiększa ryzyko zachorowania?
BMI powyżej 25 uważa się za czynnik ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe. Nadwaga i otyłość sprzyja występowaniu nowotworów takich jak rak piersi, rak jelita grubego, rak endometrium czy rak jajnika.
A co z paleniem papierosów?
Naukowcy dowodzą, że palenie papierosów także zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi, bądź przyspiesza jego rozwój. Niebezpieczne związki zawarte w tytoniu przetworzonym przemysłowo trafiają nie tylko do płuc, ale rozprzestrzeniają się po całym organizmie, przedostając się do innych tkanek.
Czy pozytywne podejście pomaga?
Rak piersi można również potraktować jako szansę daną nam do dokonania życiowej przemiany na poziomie fizycznym. Na pierwszym miejscu stosunek do własnego ciała. Czy dbamy o nie. Nie tylko o wygląd, ale także o sprawność fizyczną.
Pojawienie się nowotworu w piersi i związane z nim pogłębione specjalistyczne badania kierują naszą uwagę także na inne obszary naszego ciała. Inne organy także wymagają atencji, w postaci badań monitorujących, regularnych kontroli.
Jak każde niespodziewane i wstrząsające przeżycie, nowotwór daje ogromną szansę na przemianę. Pomyślmy ile mechanizmów i wzorców zachowania ujawnia się wewnątrz rodziny, na wieść o chorobie? Ile naszych lęków, ale też planów, marzeń, życiowych wyborów jest weryfikowanych w trakcie leczenia?
Tak więc zachęcam wszystkie kobiety do profilaktycznych badań piersi i zatem do skorzystania z Akcji Różowa Wstążka w VeritaMed.
lub tel. 22 873 8008
lub wypełnij formularz: