Fakty i mity o badaniu BACC. Czy biopsja tarczycy jest bolesna?

Biopsja cienkoigłowa tarczycy (BACC) to jedno z najczęściej wykonywanych badań zaledwie kilka minut, wciąż budzi niepokój u wielu pacjentów.
Wokół biopsji narosło sporo mitów – o bólu, ryzyku powikłań czy konieczności operacji po badaniu. Warto więc oddzielić fakty od nieporozumień i wyjaśnić, jak naprawdę wygląda to badanie oraz dlaczego odgrywa kluczową rolę w diagnostyce tarczycy.

MIT 1: Biopsja tarczycy jest bolesna

To jeden z najczęstszych mitów, który skutecznie zniechęca część pacjentów do wykonania badania. W rzeczywistości biopsja cienkoigłowa nie jest bolesna.
Zabieg przeprowadza się przy użyciu bardzo cienkiej igły – podobnej do tej, jaką stosuje się przy zwykłym pobraniu krwi. Większość pacjentów odczuwa jedynie lekkie ukłucie lub krótkotrwały dyskomfort w okolicy szyi.
Nie stosuje się znieczulenia, bo sam moment wkłucia trwa zaledwie kilka sekund i nie powoduje większych dolegliwości.
Po badaniu nie ma potrzeby rekonwalescencji – pacjent może od razu wrócić do swoich codziennych obowiązków. U nielicznych może pojawić się niewielkie zaczerwienienie lub siniak w miejscu wkłucia, który znika po 1–2 dniach.

FAKT: Biopsja jest bezpieczna i nieinwazyjna

Biopsja cienkoigłowa (BACC – Biopsy Aspiration Cytology of the Thyroid) to nieinwazyjne i bardzo precyzyjne badanie, wykonywane pod kontrolą ultrasonografii. Lekarz na bieżąco obserwuje obraz tarczycy na ekranie USG, dzięki czemu dokładnie widzi, gdzie wprowadza igłę i z jakiego miejsca pobiera materiał komórkowy.
To właśnie kontrola ultrasonograficzna sprawia, że badanie jest bezpieczne i nie wiąże się z ryzykiem uszkodzenia tkanek. Nie ma także żadnego wpływu na pracę tarczycy ani nie zwiększa ryzyka nowotworu – co jest kolejnym popularnym mitem.

MIT 2: Po biopsji tarczycy nie wolno się ruszać lub jeść

Nieprawda. Biopsja nie wymaga żadnych ograniczeń po wykonaniu badania. Pacjent nie musi pozostawać w pozycji leżącej, nie ma przeciwwskazań do jedzenia, picia ani powrotu do codziennej aktywności.
Zaleca się jedynie, by przez kilka godzin po zabiegu unikać intensywnego wysiłku fizycznego i masażu szyi. Jeśli pojawi się niewielki krwiak, można przyłożyć chłodny okład.

FAKT: Biopsja to „złoty standard” w diagnostyce guzków tarczycy

Badanie BACC pozwala jednoznacznie określić charakter guzka tarczycy – czy jest to zmiana łagodna, zapalna czy nowotworowa.
Dzięki temu unika się niepotrzebnych operacji i stresu związanego z niepewnością.
Biopsja jest wykonywana zawsze w konkretnych przypadkach – gdy:
– w badaniu USG stwierdzono guzek o średnicy powyżej 1 cm lub o podejrzanych cechach,
– zmiana szybko się powiększa,
– występują powiększone węzły chłonne w okolicy szyi,
– pacjent ma obciążony wywiad rodzinny w kierunku nowotworów tarczycy.
Wynik badania cytologicznego (zgodny z klasyfikacją Bethesda) pozwala lekarzowi zaplanować dalsze postępowanie – obserwację, kontrolne USG lub leczenie chirurgiczne.

MIT 3: Biopsja może uszkodzić tarczycę

To częste obawy pacjentów, jednak całkowicie bezpodstawne. Igła, której używa się podczas biopsji, jest bardzo cienka i nie uszkadza miąższu tarczycy.
Nie ma ryzyka „rozsiewu” komórek nowotworowych ani trwałego naruszenia gruczołu.
Badanie nie wpływa też na poziom hormonów tarczycy. Wiele osób po biopsji wykonuje następnego dnia swoje codzienne obowiązki, pracuje, ćwiczy czy podróżuje – bez żadnych ograniczeń.

FAKT: Wynik biopsji nie zawsze oznacza chorobę

Wielu pacjentów obawia się słowa „biopsja”, kojarząc je z diagnozowaniem nowotworów. Tymczasem w większości przypadków wynik biopsji tarczycy wskazuje na zmianę łagodną lub torbielowatą.
Jedynie kilka procent wyników (ok. 4–6%) potwierdza zmianę złośliwą.
Czasami wynik może być niediagnostyczny – co oznacza, że w pobranym materiale znalazło się zbyt mało komórek do oceny mikroskopowej. W takiej sytuacji badanie powtarza się, by uzyskać wiarygodny rezultat.
W Centrum Medycznym VeritaMed wynik biopsji jest omawiany z pacjentem w ramach teleporady lub wizyty stacjonarnej, a dalsze postępowanie ustalane jest indywidualnie z endokrynologiem.

MIT 4: Do biopsji trzeba się specjalnie przygotować

Nie – badanie nie wymaga żadnego specjalnego przygotowania. Pacjent może zjeść lekki posiłek przed wizytą, przyjąć leki tak jak zwykle i nie musi być na czczo.
Wystarczy zabrać ze sobą wcześniejsze wyniki badań USG oraz listę przyjmowanych leków, zwłaszcza przeciwkrzepliwych (jeśli są stosowane).
Przed rozpoczęciem badania lekarz zawsze wyjaśnia jego przebieg i odpowiada na pytania – tak, by pacjent czuł się spokojnie i bezpiecznie.

Podsumowanie

Biopsja cienkoigłowa tarczycy (BACC) to szybkie, bezpieczne i niemal bezbolesne badanie, które pozwala dokładnie ocenić charakter zmian w obrębie tarczycy.
Nie powoduje powikłań, nie wymaga znieczulenia ani rekonwalescencji, a jej wynik w większości przypadków potwierdza łagodny charakter guzka.
W Centrum Medycznym VeritaMed biopsje tarczycy wykonywane są przez doświadczonych lekarzy pod kontrolą ultrasonografii, co gwarantuje najwyższą precyzję i komfort.
Pacjenci mogą liczyć na kompleksową opiekę – od diagnostyki, przez omówienie wyników, aż po dalsze leczenie w ramach poradni endokrynologicznej.
Dzięki temu badanie BACC nie musi budzić lęku – staje się prostym i skutecznym narzędziem profilaktyki zdrowia tarczycy.